krótka droga do oszustwa podatkowego

Witam wszystkich !
Dzisiaj post o oszustwach podatkowych. Zapewne każdy z nas zna słowo „oszustwo”. Słowo to nigdy  nie kojarzyło nam się dobrze. W połączeniu ze słowem „podatki” zaczyna brzmieć groźnie. Czy to prawda?

Zgodnie z art. 6 Ordynacji Podatkowej podatek jest publicznoprawnym, nieodpłatnym, przymusowym oraz bezzwrotnym świadczeniem pieniężnym na rzecz Skarbu Państwa. Zła opinia podatników na temat państwa, a także nieprawidłowa redystrybucja państwowych pieniędzy sprawia, że ludzie zamiast płacić podatki wybierają oszustwo.

Długo zastanawiałam się nad tym dlaczego ludzie tak właściwie nie chcą płacić podatków, co prowokuje podatników do ucieczki na drodze nielegalnej od obowiązku płacenia podatków, a także ich zaniżania. 

Motywy ucieczki przed podatkami:
Ludzie uciekają przed płaceniem podatków z przyczyn moralnych, uważając, że łamanie norm publicznych nie jest zachowaniem nagannym, liczą się dla nich bardziej normy życia prywatnego. Często podatnik ucieka przed ciężarem płacenia podatków z przyczyn politycznych. W sytuacji, gdy nie akceptujemy danego ustroju politycznego lub realizowanej doktryny społecznej w ramach sprzeciwu wobec państwa przestajemy płacić podatki. Takie sytuacje demoralizują innych podatników, a także naruszają fundamentalne zasady funkcjonowania systemu podatkowego. Uważam, iż najczęściej ludzie jednak unikają płacenia podatków ze względów ekonomicznych, ponieważ zbyt wysokie stawki podatkowe oraz inne zobowiązania finansowe, których podmioty nie są w stanie regulować zmuszają podatnika do drugiego obiegu gospodarczego tzw. Szarej strefy. Ostatnią przyczyną ucieczki od zobowiązań podatkowych jest przyczyna techniczna, która jest związana z zbyt skomplikowanym systemem podatkowym, z którego interpretacją podatnicy sobie nie radzą. Ucieczka przed podatkami ma jednak dwa oblicza, może być realizowana zgodnie z prawem poprzez tzw. Optymalizację podatkową, lecz znaczna cześć podatników szukając możliwości, które zapewnią większe korzyści majątkowe wybierają tą nielegalną ucieczkę, ścieżkę oszustw podatkowych. 

Oszustwem współcześnie nazywa się świadome, celowe wprowadzenie kogoś w błąd lub wykorzystanie błędu osoby trzeciej w celu osiągnięcia własnej korzyści. Oszustwo skarbowe oznacza wytworzenie obrazu, który nie jest zgodny ze stanem rzeczywistym oraz naraża Skarb Państwa na uszczuplenie należności publicznoprawnej. Aby dane zdarzenia można było uznać za oszustwo podatkowe należy stwierdzić, czy podatnik, bądź osoba trzecia umyślnie zataiła prawdę.  

Oszustwa w podatkach bezpośrednich:
Wśród podatków bezpośrednich możemy wyróżnić: podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), podatek dochodowy od osób prawnych (CIT), podatek od spadków i darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek rolny, podatek leśny, podatek od środków transportu, podatek tonażowy a także podatek od wydobycia niektórych kopalin. W podatkach bezpośrednich podatnicy dopuszczają się oszustw podatkowych głównie w celu zmniejszenia zobowiązania wobec państwa. 

• W przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych podatnicy oszukują np. poprzez kupowanie faktur. Jest to jedno z najczęstszych oszustw. Przedsiębiorstwa płacą innym firmom za wystawienie faktur, które będą mogły stanowić koszt uzyskania przychodu, obniżając w ten sposób dochód przedsiębiorstwa, a co za tym idzie zobowiązanie podatkowe. Takie faktury zwykle opiewają na większe wartości sięgające nawet kilkunastu, lub kilkudziesięciu tysięcy złotych, które w rozliczeniu mogą spowodować fikcyjną stratę przedsiębiorstwa, dzięki czemu podatnik uniknie zapłaty podatku. Najczęściej tego typu faktury dotyczą wykonanych usług, których stanu nie da się sprawdzić, są to np. usługi transportowe, pośrednictwo finansowe. Oczywiście nielegalna faktura w rzeczywistości wygląda zupełnie normalnie, spełnia wszystkie wymogi formalne, które reguluje prawo podatkowe. 
• Zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów faktur dokumentujących zakup środków trwałych, bądź też wyposażenia, które w rzeczywistości służy nam w życiu codziennym, a nie w prowadzonej działalności jest nagminne. Prawo podatkowe mówi, że w koszty uzyskania przychodów można zaliczyć wszystko, co w przyszłości pozwoli nam wygenerować zysk. Takim oto sposobem pozwala na dowolną interpretację przepisu, co jest wykorzystywane w każdej firmie. 
•  Kolejnym przypadkiem oszustw w podatkach bezpośrednich jest zaniżanie sprzedaży. Przedsiębiorstwa w rzeczywistości stronią od dokumentowania całości sprzedaży za pomocą wystawiania faktur VAT, rachunków, czy też wydruków z kasy fiskalnej, co za tym idzie mniejszą wartość są zobowiązani opodatkować.
• W podatku od czynności cywilnoprawnych głównym oszustwem jest zaniżenie przedmiotu opodatkowania. 

Oszustwa w podatkach pośrednich:
Podatkami pośrednimi są: podatek od towarów i usług (VAT), podatek akcyzowy oraz podatek od gier. Najczęściej oszustwa występują właśnie w podatkach pośrednich, gdzie podatnicy dopuszczają się przestępstw nie tylko, aby zmniejszyć swoje zobowiązania podatkowe, ale również, aby wyłudzić dodatkową korzyść z budżetu państwa. Wprowadzenie do polskiego prawa podatkowego podatku od towaru i usług stworzyło nową możliwość dokonywania przestępstw podatkowych. Oszustwa w VAT polegają na prowadzeniu niezgłoszonej działalności gospodarczej, zaniżaniu kwot należnego podatku VAT, wyłudzaniu zwrotów VAT. Mało skuteczne ich zwalczanie utwierdza oszustów w bezkarności, powoduje bezpodstawne wzbogacenie oraz powoduje naruszanie zasady sprawiedliwości podatkowej. Utrzymywanie się znacznych rozmiarów oszustw w VAT prowadzi w dłuższej perspektywie do zakłóceń w przebiegu powiązań gospodarczych. Podmioty dokonujące oszustw wprowadzają na rynek towary lub usługi nieopodatkowane, a transakcje takie stanowią nieuczciwą konkurencję dla przedsiębiorców rozliczających się z danin publicznych. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej przyczyniło się do zwiększenia skali oszustw podatkowych, przyczyną są braki w barierach celnych, a także konstrukcja tego podatku. Podatek VAT jest to podatek, który ma obciążać finalnego odbiorcę danego towaru lub usługi, czyli po prostu konsumenta. Kupując dany towar podatnik prowadzący działalność gospodarczą ma prawo do odliczenia podatku VAT od zakupionych towarów, czy materiałów. Jest to tzw. podatek naliczony. Natomiast sprzedając usługi podatnik musi odprowadzić VAT do Urzędu Skarbowego. Takim podatkiem jest podatek należny. Kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu VAT stanowi różnica pomiędzy kwotą podatku należnego, a kwotą podatku naliczonego. Zobowiązanie podatkowe nie wystąpi jeżeli kwota podatku naliczonego będzie wyższa od kwoty podatku należnego w danym okresie rozliczeniowym. W przypadku, gdy podatek naliczony jest wyższy od podatku należnego występuje nadwyżka, którą podatnik może odliczyć w następnym okresie rozliczeniowym, lub też dokonać zwrotu na rachunek bankowy. Oczywiście możliwość odliczenia podatku VAT jest prawem każdego podatnika będącego czynnym płatnikiem podatku VAT, które może być wykorzystane poprzez złożenie odpowiedniej deklaracji podatkowej. W konsekwencji możliwość zwrotu tego podatku na rachunek bankowy jest ogromną pokusą dla przedsiębiorców, którzy chcą oszukać organy podatkowe. W przypadku tego podatku zwiększa się możliwość oszukańczych manipulacji podatników . 

•  Najczęstszym mechanizmem oszustw podatkowych jest tzw. karuzela podatkowa. Jest to najpoważniejsze przestępstwo podatkowe w skali całej Unii Europejskiej. To właśnie karuzele podatkowe narażają budżet państwa na ogromne uszczuplenie. Karuzela podatkowa to sieć kilkunastu podmiotów, które stwarzają pozory legalnych transakcji handlowych, a ich jedynym celem jest wyłudzenie podatku VAT. W oszustwach karuzelowych bierze udział najczęściej grupa kilku lub kilkunastu firm, funkcjonujących jako ogniwa podatkowej karuzeli, zawierających pozorne transakcje. Firmy te rozsiane są nie tylko w Polsce, ale w krajach Unii Europejskiej. Pomysłodawca całej operacji najczęściej nie ujawnia się w ewidencjach i rejestrach działalności gospodarczej. W grupie podmiotów, biorących udział w karuzeli mogą występować powiązania kapitałowe i personalne, bo to pozwala na zgodne z przestępczym zamiarem sterowanie procesami gospodarczymi. W dużym uproszczeniu schemat karuzeli podatkowej wygląda tak: firma z kraju Unii Europejskiej, np. z Polski sprzedaje towar do innego kraju unijnego. Na tym etapie wykorzystuje zerową stawkę VAT, która obowiązuje w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów. Firma, która sprzedaje towar kontrahentowi z innego państwa członkowskiego, nie deklaruje podatku VAT do wpłaty. Jednocześnie korzysta z prawa do odliczenia VAT naliczonego, zawartego w fakturach zakupu. Następnie nabywca – np. czeska firma natychmiast sprzedaje ten sam towar kolejnej firmie, ta kolejnej, a ostatecznie towar trafia ponownie do Polski.  Podmioty zobowiązane do zadeklarowania i wpłaty podatku VAT, nie wpłacają go, często znikając. Natomiast sprzedawcy – dostawcy towarów wewnątrz UE wykazują tę transakcję, jako wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, stosując 0-procentową stawkę VAT. Sygnał ostrzegawczy powinien się zapalić przedsiębiorcy, kiedy jego potencjalny kontrahent ma siedzibę w czeskiej Ostrawie, jest to bowiem miasto, w którym przestępcy najczęściej rejestrują swoje działalności. Możliwość walki z „oszustwami karuzelowymi” przez urzędy skarbowe została skutecznie wyłączona poprzez ograniczenia, jakie narzuca im Ordynacja podatkowa. Organy podatkowe  w ramach prowadzonych działań wobec podatnika mają prawo dokonać weryfikacji wyłącznie bezpośredniego kontrahenta podmiotu kontrolowanego. Powyższe ograniczenie skutkuje tym, że naczelnicy urzędów skarbowych mają ograniczone możliwości w walce z procederem tzw. „oszustw karuzelowych”, gdzie wymagana jest weryfikacja poszczególnych kontrahentów z łańcucha dostaw. 
• Kolejnym przypadkiem wyłudzenia podatku VAT jest metoda na tzw. „słupy”, czyli znikających podatników. Zazwyczaj przestępcy wyłudzają VAT za pomocą najprostszego mechanizmu, rejestrując firmę na osobę bezdomną, często nawet pacjentów, czy też osoby stare. Firma zarejestrowana na "słupa" odlicza VAT od zakupionych towarów i materiałów, zwraca go na rachunek bankowy i znika. Zarówno w karuzeli podatkowej jak i w oszustwach na „słupa” przedmiotem oszustw są towary i materiały, które trudno jest zidentyfikować pod względem ilościowym np. paliwa, drobna elektronika, a także złoto. 
•  Niestety oszustwa pojawiają się również w podatku akcyzowym, gdzie budżet państwa zostaje oszukany poprzez przemyt do Polski towarów bez naliczania podatku akcyzowego. Najprostszym oszustwem podatkowym stosowanym wśród firm jest po prostu zmiana stawki VAT. Zamiast 23% stawki VAT, którą stosuje się w dostawie krajowej towarów, sprzedawca stosuje stawkę 0% obowiązującą przy exporcie towarów. 

Odkąd zaczęłam mieć styczność z podatkami jako księgowa zaczęłam zadawać sobie pytanie, czy państwo jest w stanie walczyć z oszustwami podatkowymi, czy da się znaleźć sposób, aby podatnicy nie dopuszczali się oszustw podatkowych. oszustwa podatkowe, a także optymalizacja podatkowa powodują w Polsce i w UE każdego roku straty wartości biliona euro. Stanowi to ogromny ubytek dochodów budżetowych, a także niemożliwość realizowania przez państwo podstawowych zadań. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania przestępstwom podatkowym jest wyeliminowanie przyczyn, niestety uważam, że takie działania nie są możliwe. Państwo stara się prewencyjnie doskonalić prawo podatkowe, eliminować niejasne przepisy, które umożliwiałyby indywidualną interpretacje. Urzędy Skarbowe przeprowadzają rutynowe kontrole przedsiębiorców, które mają na celu wykrywać przestępstwa podatkowe. Czy jednak skutecznie?

Działalność gospodarczą właściwie można założyć w jeden dzień, wypełniając i podpisując kilka druków. Wystarczy tylko pomysł na biznes, a państwo pomoże w jego realizacji. To fakt. Z jednej strony jest to zdecydowane ułatwienie dla osób, które wybierają własną działalność. Patrząc jednak z drugiej perspektywy, czy nie wydaje się że państwo samo otwiera oszustom drogę szerokich możliwości w dążeniu do oszustw podatkowych.


Pozdrawiam ! ;)